-
1 гәүдә торышы
по́за -
2 кояш торышы
-
3 үлән торышы
с.-х. травосто́й -
4 һава торышы
состоя́ние пого́ды -
5 һава торышы
hava durumu -
6 торыш
сущ.1) с определительными сл. стоя́ние; вид сто́якарап торышлары — то, как он (она́) стои́т и смо́трит
2) сто́йка; по́за сто́яторышы нык — его́ (её) сто́йка крепка́
гимнастлар торышы — сто́йка гимна́стов
тиешле торыш ясау — де́лать ну́жную сто́йку
3) положе́ние, состоя́ниеэш торышы — положе́ние (состоя́ние) дел
һава торышы — пого́да, состоя́ние пого́ды
-
7 hava durumu
һава торышы -
8 бюллетень
сущ.; в разн. знач.бюллете́ньсъезд бюллетене — бюллете́нь съе́зда
һава торышы турындагы бюллетень — бюллете́нь о состоя́нии пого́ды, бюллете́нь о пого́де, бюллете́нь пого́ды
- бюллетеньгә чыгутавыш бирү бюллетене — бюллете́нь голосова́ния
- бюллетеньдә йөрү
- бюллетеньдә булу
- бюллетеньдә утыру -
9 гәүдә
сущ.1) те́ло, фигу́ра, станябык гәүдә — ху́денькое те́ло
сылу — гәүдә ста́тная, стро́йная фигу́ра; стро́йный стан
мәһабәт гәүдә — импоза́нтная фигу́ра
гәүдәсе үскән (бар), башы үсмәгән (юк) — (посл.) вы́расти вы́рос, а ума́ не вы́нес
2) ту́ловище, ко́рпус ( человека), бюсткуллары гәүдәсеннән озынрак — ру́ки длинне́е ту́ловища
шагыйрьнең бронза гәүдәсе — бро́нзовый бюст поэ́та ( о памятнике)
умыртка баганасының гәүдә өлеше — ту́ловищный отде́л позвоно́чника
3) те́ло ( мёртвое), труп, оста́нкигәүдәсен кәфенгә төрү — оберну́ть те́ло са́ваном
янган гәүдәләр — обгоре́лые тру́пы, обгоре́лые тела́
сугыштан һәлак булганнарның гәүдәләре — оста́нки поги́бших в сраже́ниях
4) спец. стан (ко́фты, пла́тья)тар гәүдәгә беркетелгән бөрмәле киң итәк — сбо́рная широ́кая ю́бка, приши́тая к у́зкой ко́фте
ирләр күлмәгенең гәүдәсе — стан мужско́й руба́шки
бозваткычның авыр гәүдәсе — тяжёлый ко́рпус ледоко́ла
6) уст. ствол ( дерева)см. тж. кәүсәагач гәүдәсе — ствол де́рева
•- гәүдә тотышы
- гәүдәне бөгү
- гәүдәне турайту -
10 йөреш-торыш
сущ.; собир.поведе́ние и посту́пкийөреш-торышы белән кемгәдер охшау — быть похо́жим на кого́-то свои́м поведе́нием и посту́пками
йөреш-торышында кискен үзгәреш күренү — появле́ние ре́зких измене́ний (в его́) поведе́нии и посту́пках
-
11 кояш
сущ.1) со́лнце, со́лнышко ласк. || со́лнечныйкояш чыгуы — восхо́д со́лнца; ра́но у́тром; ни свет ни заря́
иртәнге кояш — у́треннее (восходя́щее) со́лнце
кичке кояш — вече́рнее (зака́тное) со́лнце
кояш чыкканан кояш батканга кадәр — от зари́ до зари́, це́лый день
кояш җылысы — со́лнечное тепло́
кояш түгел - бөтен дөньяны җылыта алмассың — (посл.) не со́лнышко - всех не обогре́ешь
ерактагы кояш җылы була — (посл.) со́лнце далеко́, а гре́ет хорошо́; со́лнце издалека́ лу́чше гре́ет (букв. кто живет далеко от тебя, бывает ближе - о родственниках)
2) перен.; поэт. со́лнце (употребляется как символ, в смысле источник)бәхет кояшы — сча́стье (букв. со́лнце сча́стья)
гаделлек (өмет) кояшы — со́лнце (исто́чник) справедли́вости (наде́жды)
тиздән җиңү кояшы балкыр — ско́ро засия́ет со́лнце побе́ды
3) как обращение кояшым ласк. со́лнышко моёкил, кояшым, кил, нурым — приходи́, со́лнышко моё, приходи́, све́тик мой
•- кояш батышы
- кояш баю
- кояш бату
- кояш баю сәгате
- кояш баю вакыты
- кояш ваннасы
- кояш двигателе
- кояш батареясы
- кояш карый торган як
- кояш төшкән як
- кояшка каршы як
- кояш кыздыруы
- кояш кызуы
- кояш сәгате
- кояш системасы
- кояш сугу
- кояш таҗы
- кояш таплары
- кояш торгынлыгы
- кояш торышы
- кояш чәчкәсе
- кояш чыгышы
- кояш яратучы үсемлекләр
- кояшка карап
- кояшка тартылу
- кояшта кызыну••кояш белән бергә — с со́лнцем, о́чень ра́но
кояш кире яктан чыкканда — когда́ на горе́ рак сви́стнет (букв. когда́ со́лнце взойдёт с обра́тной стороны́)
- кояш алу- кояш ашау
- кояш иле
- кояш кебек ачык
- кояш шикелле ачык -
12 кояш торгынлыгы
= кояш торышы солнцестоя́ние, солнцеворо́тсм. тж. нардуган -
13 кристаллык
-
14 кыланыш-торыш
сущ.; собир.о́браз де́йствий; вид и де́йствия; вид и поведе́ниекыланышы-торышы матур — вид и поведе́ние его́ прекра́сны
-
15 радиохәбәр
-
16 романистика
сущ.; спец.романи́стика; рома́нская филоло́гияромани́стиканың хәзерге көндәге торышы — совреме́нное состоя́ние романи́стики
-
17 сәүдәгәрчелек
сущ.1)а) торго́вое де́лосәүдәгәрчелеккә уку — учи́ться торго́вому де́лу
б) торго́вые дела́, торго́вые опера́циисәүдәгәрчелекнең торышы — состоя́ние торго́вых дел
2) ист. купе́чествобезнең сәүдәгәрчелек бай түгел — на́ше купе́чество не бога́тое
3) разг. торга́шество || торга́шескийсәүдәгәрчелек гадәтләре — торга́шеские привы́чки
-
18 тигезләнеш
сущ.; в разн. знач.равнове́сиетигезләнеш торышы — положе́ние равнове́сия
тигезләнеш халәте — состоя́ние равнове́сия
тотрыклы тигезләнеш — усто́йчивое равнове́сие
тотрыксыз тигезләнеш — неусто́йчивое равнове́сие
-
19 үлән
сущ.трава́ || травяно́йяшел үлән — зелёная трава́
күпьеллык үләннәр — многоле́тние тра́вы
үлән яшеле — травяна́я зе́лень
- үлән ашаучыүлән капламы — травяно́й покро́в
- үлән басулы чәчү әйләнеше
- үлән бете
- үлән катнашмасы
- үлән сабагы
- үлән торышы
- үлән чәчү••үлән астыннан ут йөртү — де́йствовать исподтишка́
-
20 һава
сущ.1) во́здух, атмосфе́ра || возду́шный, атмосфе́рныйһава экологиясе — эколо́гия атмосфе́ры
саф һава сулау — дыша́ть све́жим во́здухом
тынчу һава — спёртый во́здух
һава куыклары — пузырьки́ во́здуха ( в жидкости)
һаваның дымлылыгы — вла́жность во́здуха
һава белән җылыту — обогрева́ть (нагрева́ть) во́здухом
салкын һава дулкыны — волна́ холо́дного во́здуха
һава агымы — возду́шный пото́к
һава басымы — атмосфе́рное давле́ние; давле́ние во́здуха
2) во́здух; не́бо, небеса́ || возду́шный, небе́сныйһаваны күзәтү — наблюде́ние за во́здухом
һавага күтәрелү — подня́ться в во́здух (не́бо)
һава элемтәсе — возду́шное сообще́ние
һава сугышы — возду́шный бой
һава чиген бозу — нару́шить возду́шную грани́цу
һава десантчылары — возду́шные деса́нтники
һава төсендә — голубо́й, лазу́рный, цве́та не́ба, небе́сно-голубо́го цве́та
лачын кошка һава кадерле — (посл.) пти́це-со́колу не́бо ми́ло
котырган эт һавага карап өрү белән, айның нуры бетмәс — (посл.) из-за того́, что бе́шеная соба́ка обла́ивает не́бо, свет луны́ не поме́ркнет
3)а) пого́да || пого́дный, атмосфе́рныйалмашынучан һава — переме́нная пого́да
аяз һава — я́сная пого́да
көзге юеш һава — осе́нняя промо́зглая пого́да
һава бозылды — пого́да испо́ртилась (уху́дшилась)
болытлы һава — о́блачная пого́да, па́смурный день
һава салкынайтты — похолода́ло
һава шартлары — пого́дные усло́вия
һава үзгәреше — атмосфе́рные измене́ния
һавага карап, өең як — (посл.) ота́пливай дом по пого́де
б) перен. атмосфе́ра, обстано́вкаколлективтагы һаваны үзгәртү — измени́ть атмосфе́ру в коллекти́ве
4) кли́мат || климати́ческийтөньякның кырыс һавасы — суро́вый кли́мат се́вера
аңа көньяк һавасы ярамый — ему́ вре́ден кли́мат ю́га
диңгез буе һавасы — кли́мат на побере́жье мо́ря
5) как первый компонент русских сложных слов воздухо-һава алмашы — воздухообме́н
һавада йөзү (очу) — воздухопла́вание
һава үткәрми торган — воздухонепроница́емый
һава суыргыч — воздуховса́сывающий
•- һава алу
- һава ачылу
- һава бозу
- һаваны тынчыту
- һава бушлыгы
- һава ваннасы
- һава -десант гаскәрләре
- һава корабле
- һава көчләре
- һава мендәре
- һава океаны
- һава өрдергеч
- һава сигналы
- һава тревогасы
- һава торышы
- һава упкыны
- һава шары
- һавага ату
- һавага очу
- һавага чыгу
- һавасы чыгу••һава баганалары — пусты́е мечты́
һава белән туену (туенып тору) — пита́ться во́здухом; пита́ться ма́нной небе́сной
- һавага күтәреп мактауһава үбеше — возду́шный поцелу́й
- һавага күтәрү
- 1
- 2
См. также в других словарях:
хәрәкәт — и. 1. Әйбернең яки аның кисәкләренең торышы үзгәрү; тынычлык яки тик торышка капма каршы хәл. Нин. б. механизмның, машинаның һ. б. ш. эшләп торышы, йөреше 2. филос. Материянең яшәү рәвеше, аның аерылгысыз гомуми үзлеге, матди дөньяның туктаусыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
план — 1. Берәр урын, корылма, әйберләрнең, пропорцияләрен саклаган хәлдә, кәгазьгә төшерелгән масштаблы сызымы 2. Сәхнәдә берәр әйбернең тамашачыдан ерак яки якын торышы, тамашачы күзлегеннән караганда торышы. Экрандагы сүрәтләрнең зурлыгы кечелеге 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Татарстан — ТНВ ОАО Телерадиокомпания Новый Век … Википедия
Татар радиосы — Татар радиосы … Википедия
алгай-салгай — рәв. Эленке салынкы, ничек җитте шулай, тәртипсез (гәүдә торышы, йөреш тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
артикуляция — Теге яки бу авазны әйткән вакытта сөйләү органнарының торышы, хәле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атмосфера — 1. Җир шарын чолгап алган газсыман тышча 2. Һава, һава торышы 3. күч. Чолганыш, шартлар дошманлык атмосферасы 4. Газсыман җисемнәрнең басымын үлчәү берәмлеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйбәт — с. 1. Уңай сыйфатларга яки кирәкле үзенчәлекләргә ия булган; яхшы, киресе: начар. Һава, көннең торышы тур. Рухи халәт тур. кәефе әйбәт. Бөтен, файдаланырга яраклы. рәв. Җиренә җиткереп, яхшы итеп бик әйбәт сыйладылар 2. Югары сыйфатлы; затлы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
базис — 1. Колоннаның төбе, төрле архитектур бизәкләрнең аскы өлеше, нигезе. геом. Фигураның аскы, нигез өлеше. геол. Җир өстендәге торышы координатлары анык билгеләнгән һәм озынлыгы төгәл үлчәнгән туры сызык; тирә юньдәге башка пунктларның координатлары … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баланс — 1. Тигезлек, тотрыклылык. үлчәү көянтәсенең тигез торышы 2. Тигезләгеч авырлык, балансирның хәрәкәтчән кисәге 3. Керем белән чыгымның чагыштырма йомгагын чагылдырган хисап айлык баланс. Бер берсен тутырырга, тигезләргә тиешле өлешләрнең… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бозык — (БОЗЫКЛЫК) – с. 1. Бозылган, яраксыз 2. Ватык, җимерек, эшкә яраксыз 3. Дөрес булмаган, тиешле нормада булмаган 4. Чытык, караңгы (чырай тур.) 5. Явым төшемле (һава торышы тур.) 6. Әхлаксыз, тотнаксыз, тәүфыйксыз. и. Әхлаксыз кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге